TÜRK BÜYÜKLERİ – 1) MOTUN (BÖRÜ TONGA) YABGU – (METE HAN)

Monarch

StarTR Network
Yönetici
System Admin!
Katılım
4 Eylül 2015
Mesajlar
1,771
Konum
Türkiye
Web sitesi
www.startr.org
İlgi Alanı
Java
Eğitim
Üniversite
turklerin-atasi-metehan-cop.png
Tarihte iki millet vardır ki, başından binlerce felaket geçmesine rağmen günümüze kadar varlığını devam ettirmiştir. Bunlardan birisi TÜRK 'ler, diğeri de ÇİN 'lilerdir. Dolayısıyla dünyanın en eski milletlerinden birisi olan TÜRK 'lerin, elbette ki tarihleri de o nispette köklü ve renklidir.

Bilinen Beşbin Yıllık Tarihi boyunca bu şanlı milletin içerisinden binlerce kahraman, büyük devlet ve ilim adamı çıkmıştır. Bunların birçoğu dünya tarihini yakından ilgilendirdiği gibi, tamamı da Türk milletinin geleceğini belirlemede önemli bir faktör olmuştur. İşte bu yazı dizisinde Türk ve Dünya tarihine yön veren büyük Türk kahramanları içerisinden bir seçme yaparak, özellikle genç neslimize bunları tanıtmak istiyoruz.

Fakat bundan önce milli kahraman kimdir, sorusunun cevaplanmasında fayda vardır. Bunun için de uzun bir araştırmaya gerek yok. Ünlü ilim ve fikir adamı Nihal Atsız, milli kahraman hususunda şunları söylüyor: Milli kahraman, tesirini daha büyük çapta gösteren, gelecek yüzyıllara da kumanda eden, unutulmaz izler bırakan kimsedir. Milli kahramanlar, milletin hayatına yön verir. Böyle olunca, milli kahramanın sadece asker kimliği taşıması da şart değil. Mühim olan devletin ve milletin hayatında müspet manada rol oynamasıdır.


Tarihi bir sıra takip etmemiz gerekince de; elbette ki bunu Motun (Börü Tonga) Yabgu ile başlatmamız lazım. Belki destani kahramanlarımız üzerinde de durulması gerekir, ancak zaten o destanlar bu kahramanlarımızın şöyle veya böyle hayat hikâyeleridir.

Motun (Börü Tonga) Yabgu çoğumuzun (METE HAN) olarak bildiği büyük Hun Hükümdarıdır. (M.Ö 209) senesinde Hun Devletinin başına geçen, bu kahramanın hükümdar olması da ayrıca bir destan mahiyetindedir..

Babası Tuman’ın (belki Tümen), varis olarak yerine üvey kardeşini ataması üzerine emrindeki tümen ile hareket ederek, babasını bir sürek avında öldürtmüş ve Türk Devletinin başına geçmiştir. Devlet teşkilatını ve orduyu yeniden nizama sokan Motun (Börü Tonga), Moğolların atalarından Tunguzların (Tung-hu), kendisinden devamlı toprak istemesi üzerine onları bozguna uğratmış ve arkasından da (M.Ö 203)’te, yine Asya’nın tarihi bir kavmi olan Yüe-çileri yenmiştir.

Motun (Börü Tonga), Asya’daki siyasi hâkimiyetini sağladıktan sonra Çin topraklarına doğru akınlara başladı. Çin Seddi’ni kolayca aştığı gibi, hatta Çin imparatoru Kao-ti’yi (M.Ö. 206-195) sıkıştırmış (M.Ö. 201), imparator yıllık vergi ile bir prenses vermek suretiyle onun elinden kurtulabilmiştir. Çin kaynaklarının bildirdiğine göre, bu durum o kadar aşağılayıcı ve bayağı idi ki, uzun müddet bunun konuşulması ve hatırlanması Çin imparatorluğu tarafından yasaklanmıştı.

Kuşatılan Çin imparatoru artık sonunun geldiğini anlayınca, çok güvendiği bir adamını muhtemelen yanında Çin’in en güzel kızları ve prenseslerin resimleriyle Motun (Börü Tonga)’un hatununun yanına yollamıştı. Bu kişi, hatuna “şimdi siz bizim imparatorumuzu çok güç durumda bıraktınız, ama imparator bu kızları kağana göndermek istiyor” deyince; hatunun kıskançlık duygularını kabartmış, o da kuşatmanın kaldırılması için Motun (Börü Tonga)’a telkinlerde bulunmuştur.

Motun Yabgu ölmeden evvel (M.Ö 176) Çin’e tehditkâr bir mektup yolladı. Bu mektubunda; Orta Asya ve Batıyı birleştirmekle meşgul olduğunu, eli ok-yay tutan kavimleri idaresine alarak onları “Hun” yaptığını söylüyordu. Motun (Börü Tonga) Yabgu, M.Ö. 174 tarihinde öldüğü zaman, Orta Asya’da Türk birliğini sağladıktan başka, birçok yabancı kavmi de kendi hükümranlığı altına almıştı. Devletin sınırları doğuda Kore’ye, batıda Aral Gölü’ne, kuzeyde Yenisey’in yukarı mecralarına, güneyde de Hindistan’ın kuzeyine kadar ulaşmıştı. Böylece Mo-tun, tarihte ilk defa olarak Türk birliğini gerçekleştirmişti.

Motun (Börü Tonga) Yabgu’nun ardından, kısa bir süre sonra Hun'lar hızla çökmeye yüz tuttular. Çin siyasetindeki eski güçlerini yitirdikleri için, bu kez Çin’in Türk'ler üzerindeki politikaları etkili olmaya başladı. Özellikle Türkistan’ın doğu taraflarının elden çıkması askerî, siyasî ve ekonomik açıdan Türklere büyük darbe vurdu. Bu yüzden daha önce Hun birliğine dâhil olan pek çok boy ve kavim onlardan ayrılarak Çin ile ittifak yaptılar. (M.Ö. 71) yılında kuzeyden bazı Tölös kabileleri, batıdan Wu-sun'lar ve doğudan da Wu-huan'lar aniden Hun'lara saldırarak ağır bir hezimete uğrattılar. Ama Motun’un (Börü Tonga) Torunları Bir Vakit Geldi, Yine Dünyanın Efendisi Oldular.

Bununla birlikte sadece Türk milletinin tarihinde değil, Türk'lerin dışındaki Orta Asya halkları için de Motun (Börü Tonga) Yabgu mühimdir. Pek çok devletin tarihten silinmesine vesile olmakla beraber, Asya Coğrafya'sının şekillenmesi de onun sayesindedir. Böylesine değerli bir şahsın unutulması elbette ki beklenemez. Türk milletinin hafızasına yer etmiş bu zat ve onun hizmetleri kulaktan kulağa sözlü olarak geldiği gibi, yazılı olarak da yaşamıştır.

Bu yüzden pek tabiki, bazı ilim adamları tarafından Oğuz ile Motun’un (Börü Tonga) aynı olabileceği görüşü ortaya atılmaktadır. Bilindiği üzere Tengri Kut Mo-tun, (M.Ö 174)’te öldüğünde yerine oğlu Kök (Çince Ki-ok) tahta çıkmıştı. Babasına çok benzeyen bu şahıstan sonra Türk devletinin başında (M.Ö 160) senesinde de Kök’ün oğlu Kün-içen’i (Çince Chüen-ch’en) görmekteyiz.

Burada okuyucuların dikkatini Tengri Kut Motun’un (Börü Tonga) gerçek hayattaki oğlu ve torununun adına çekmek istiyoruz. Bizim tespitlerimize göre, bunlardan birisi Kök’tür (Gök Han), diğeri de Kün’dür (Gün Han) Yani Motun Yabgu’dan (Börü Tonga) sonra gelen iki Türk hükümdarının ismi Oğuz Kağan Destanı’ndaki Oğuz’un destanı çocuklarından iki tanesiyle aynıdır. Bu herhalde, Oğuz ile Mo-tun arasındaki benzerlik konusunda göz-ardı edilemeyecek bir ipucudur. Ayrıca Oğuz Kağan’ın seferleri ile Motun’un (Börü Tonga) siyasi faaliyetlerinde de ortak noktalar vardır.

Şimdilik bilinen ve kabul edilen ilk devletimiz Hun'lar ile onların efsanevi Kağanı Motun (Börü Tonga) ya da Mete’nin attığı temel, Türk milletinin ve devletinin ebedileşmesinin esasını oluşturur. Bu bakımdan Motun (Börü Tonga) Yabgu’nun Türk tarihinde ayrı bir yeri vardır.


Kaynak: Prof. Dr. Sadettin Yağmur Gömeç.
A.Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Öğretim Üyesi

TÜM DÜNYA ORDULARININ BAŞ KOMUTANI!
MO-TUN (BÖRÜ TONGA) YABGU – (METE HAN)
 
StarTR Bilgilendirme!
Yazılan Yorumlar Genel Ahlak Kurallarına Uygun Olmak Zorundadır. Bu Konuda Hassasiyet Göstermenizi Rica Ediyoruz.

Benzer konular

Üst